Yazar: Emil Valiyev, Bakü Devlet Üniversitesi- emilvlv18@gmail.com
Tez Danışmanı: Parvin Zülfügarova, Bakü Devlet Üniversitesi- parvin_1982@mail.ru
Bu tez ilk olarak Azerbaycanca Bakü ve Region Gençlerinin I Bilim Konferansında yayınlanmıştır ve tüm hakları yazar tarafından korunmaktadır.
Yüzyıllar boyunca memelilerin vücudunda bulunan sirtuin protein ailesi (SİRT1-SİRT7’den oluşan) metabolizmayı ve yaşlanmayı düzenlemedeki rolü nedeniyle dikkat çekmiştir. Sirtuinler çeşitli hücre organellerinde işlev görür: 1) Çekirdekteki histonlar 2) Sitoplazma 3) Mitokondri vb. organeller buna bir örnektir. Sirtuinler yaşlanmanın en az altı belirleyici özelliğini ortadan kaldırabilir: nörodejenerasyon, kronik fakat etkisiz inflamatuar yanıt, metabolik sendrom, DNA hasarı, genomik dengesizlik ve kanser.
Sirtuinlerin üremedeki rolü:
Araştırmalar, sirtuin ailesinin bir üyesi olan SIRT1 eksikliği olan dişi farelerin folikül sayısında azalma ve gelişimde gecikme olduğunu göstermiştir. SİRT1 eksikliği aynı zamanda yumurtalıkta oksidatif stres düzeyinin artmasına da neden olur, bu da oosit kalitesini bozabilir ve kısırlığa neden olabilir.
Sirtuinlerin işlevleri:
SİRT1- Deasetilaz aktivitesinin düzenlenmesi
SIRT2- Hücre büyümesinin düzenlenmesi
SIRT3- Mitokondriyal fonksiyon, oksidatif stres
SİRT4- Yağ Asidi Oksidasyonu, Apoptozun Önlenmesi
(Apoptoz- Programlanmış hücre ölümü)
SIRT5- Yağ asidi oksidasyonu, oksidatif stres
SİRT6- Genom stabilitesi
SİRT7- Monkberg Aterosklerozu ve Mitokondriyal Kompleks I Eksikliğinin Önlenmesi
Bazı çalışmalarda meme kanserli hastalarda yapılan biyopsiler sonucunda tümör dokusunda SIRT7 düzeyinin sağlıklı dokuya göre arttığı görülmüştür. SIRT7, tümör büyümesini önleme işlevi nedeniyle tümör baskılayıcı protein olarak tanımlanan p53 proteinini etkilemektedir. P53 eksikliği anormal hücre bölünmesine neden olduğundan aynı zamanda kansere de neden olur ve insan kanserlerinin %50’sinden fazlasının p53 mutasyonlarıyla ilişkili olduğu düşünülmektedir. Sirtuin genleri SİRT1 ve SİRT7 p53’ü aktive ederek kanseri önlüyor.
Kaynaklar
1. Gupta, R., Ambasta, R. K., and Kumar, P. (2022). Multifaced role of protein deacetylase sirtuins in neurodegenerative disease. Neurosci. Biobehav. Rev. 132, 976–997.
2. Makkar R., Behl T., Arora S. Role of HDAC Inhibitors in Diabetes Mellitus. Curr. Res. Transl. Med. 2020;68:45–50.
3. A. Guerrero. Curr. Med. Chem. (2018) 25 (30), 3597-3812
Emil Valiyev
